İstanbul Büyükşehir Belediyesinin 2024 yılı bütçesi kabul edildi

İstanbul Büyükşehir Belediyesinin (İBB) 213 milyar 500 milyon liralık 2024 yılı bütçesi kabul edildi.

İBB Meclisi, kasım ayı yedinci birleşimi, Meclis 1. Başkanvekili Zeynel Abidin Okul başkanlığında Saraçhane’deki belediye binasında yapıldı.

İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun, İBB 2024 yılı bütçesini sunmasının ve hedefledikleri projeler ile yatırımlara ilişkin değerlendirmelerde bulunmasının ardından siyasi partilerin grup başkanvekillerinin konuşmalarına geçildi.

İBB Meclisi AK Parti Grup Başkanvekili Tevfik Göksu, İBB’nin 100 yıllık hikayesinde 2019’daki avro bazındaki borcunun 1,8 milyar, Türk lirası bazında ise 14,45 milyar, avro ve Türk lirası bazında toplam borcun 26,5 milyar lira olduğunu söyledi.

Göksu, “İBB’nin borcu avro cinsinden 30 Eylül 2023 tarihi itibarıyla 2,8 milyar avro. İBB’nin borcu 2019’dan bugüne döviz bazında tam yüzde 52 artmıştır. Türk lirası bazında İBB’nin 2019’dan bugüne borcu yüzde 373 artmıştır. Şimdi soruyorum, bu ihaneti kim yaptı?” dedi.

Filistin’de yaşananlara da değinen Göksu, “Bu soykırım Dünya Çocuk Haftası’nda ve kadına şiddetle mücadelenin konuşulduğu bir ayda yaşanıyor. Hakikate bu kadar kör, bu kadar sağır iki yüzlü bir çağda yaşamak kalbimizi yoruyor. Öfkemizi büyütüyor. Gazze’deki katliamda sadece kadınlar, çocuklar ölmüyor. Gazze’deki katliamda değerler, insanlık, iyi niyetler, iyimserlikler, insanlığın geleceği ölüyor. Son bir asırdır insanlığın sadece entelektüel fantezi olarak söyledikleri demokrasi, insan hakları ölüyor. Her bir bombalamada demokrasinin ve insan haklarının üzerine bombalar düşüyor.” diye konuştu.

Hakim güçlerin ortaya koyduğu iki yüzlülük sebebiyle, insanlığın üzerine ittifak ettiği tüm ortak değerlerin Gazze’de bombalandığını kaydeden Göksu, şöyle devam etti:

“Unutmayın, Gazze’deki ateşi söndürmezseniz Gazze’deki ateş tüm dünyayı, dünyadaki çocukların geleceğini, bütün insanlığın geleceğini yakar. Gelin hep beraber Gazze’deki ateşi, insanlık dramını, soykırımı birlikte durduralım. Zerre kadar insan onuruna ilişkin bir hassasiyetiniz varsa gelin Gazze’deki insanlık soykırımını, insanlığın katledilişini beraber durduralım. Ey Siyonist İsrail, seni Türkiye’nin 2. büyük meclisinden seni İstanbul’dan tüm benliğimizle kınıyor ve lanetliyoruz.”

Göksu, İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun yaptığı sunumun sonunda AK Parti grubuna dönerek “Önümüzdeki dönemin motivasyonu ortaya çıkıyor” dediğini anımsatarak, “31 Mart 2024’de bu grup yine en güçlü şekilde burada olacak ama siz çok sevdiğiniz tatilde olacaksınız.” dedi.

İmamoğlu’nun İstanbul’a pek uğramadığı için kendisine verilen verileri kontrol etme şansı olmadığını belirten Göksu, “Kontrol etmediği verilerle bir laf belediyeciliğinin sunumunu yaptılar. Ben hakikatleri paylaşacağım.” ifadelerini kullandı.

Bütçelerin, yönetim anlayışının niyetini, faaliyet raporlarının ise yönetimin kabiliyetini ortaya koyduğunu kaydeden Göksu, yapacağı değerlendirmelerin İBB Başkanı gibi, bir ajansın yaptığı reklam metinlerinden, spotlarından olmadığını, İBB’nin hazırladığı bütçe kitabı, performans programı ve yatırım hizmet programlarındaki verilere dayalı olacağını dile getirdi.

İmamoğlu’nun 2019 yılı süreci itibariyle “Borçlanmak ihanettir ve İstanbul’un öz kaynak bütçesini 2 katına çıkaracağım” dediğini hatırlatan Göksu, bütçeye ilişkin konuşmasını bu iki kavram üzerinden yapacağını söyledi.

Finansı, insanı, bilgiyi, zamanı ve iletişimi yönetmenin belediyeciliğin en önemli 5 kavramını oluşturduğunu aktaran Göksu, şunları kaydetti:

“Bunların içerisinden en kıymetli olanlardan bir tanesi finansı yönetmektir. İBB’nin 2024 bütçesi 213,5 milyar lira. Bu bütçenin yaklaşık yüzde 66’sı merkezi bütçeden geleceği, 35 milyarı borçla temin edileceği öngörülmüş. Bu 5 yıl bütçe tasarımı yaparken hep, öz kaynağınız borcun dahi altında kalıyor dedik. Bunu bu sene telafi etmek için bir milim olsun yukarı yazmışlar. Onu da yukarı yazarken, 37,5 milyar lira kaynak üreteceğiz bu ürettiğimiz kaynaktan da 15 milyarını taksi plakası satarak elde edeceğiz, demişler. 3 bin taksi plakası satarak 15 milyar kasaya para koyacaklarmış. Ben hep ne diyordum, İBB’nin meselesi İstanbul’un taksi sorunu çözmek değil burada da bu tezahür etmiş. 2019 yılı İBB kasasına merkezi bütçeden gelen toplam para 12,5 milyar lira, 2024’te beklenen para 140,6 milyar lira. Bugüne kadar verilere bakıldığında bu 160 milyara gelecektir. 2018’den 2024’e merkezi bütçeden gelen rakam ne kadar artmış yüzde 1122 artmış. Bana söyler misiniz Türkiye’de yüzde 1122 artmış ne var. Merkezi bütçeden gelen para tam 12 kat artmış.”

“İBB’ye her ay merkezi bütçeden gelen para, Kadıköy ilçemizin bütçesinin tam 2 katı”

Bu sırada CHP’li bazı meclis üyelerinin oturduğu sıralardan duruma itiraz etmesi üzerine Göksu, “Anlamadığım konu şu, arkadaş neden rahatsız oldu? İBB kaynakları 12 kat artmış, 12 kat daha fazla para gelmiş dediysem neden rahatsız oldun? Bazen hakikatler acı gelebilir. Burada az önce İBB Başkanı sunum yaparken Türkiye’nin ekonomisinin ne kadar travmatik olduğunu söyledi. O travmatik dediğin ekonomi senin bütçenin yüzde 89,9’unu oluşturuyor. İBB’nin bütçesini analiz ederken bu 2 temel yaklaşımla takip edin. Manipülasyonlar, enflasyon şöyle oldu, faiz böyle oldu, ekonomi böyle oldu… Hakikat burada, neticeye bakarız. Netice, 2018 yılı sonu itibariyle İBB’nin kaynağı merkezi bütçeden geliri, 12 kattan daha fazla gelmiş. İBB’ye her ay merkezi bütçeden gelen para, Kadıköy ilçemizin bütçesinin tam 2 katı her ay İBB’nin bütçesine geliyor.” diye konuştu.

“Sayın Başkan tatile giderken, İstanbullulara tam 246,9 milyar borçlanmış olarak gidecek”

İBB Başkanı’nın en büyük iddiasının “İstanbul’a borçlanmak ihanettir” söylemi olduğunu vurgulayan Göksu, şöyle devam etti:

“Eylül 2023 itibariyle İBB’nin kesin borcu 98,9 milyar lira. Meclisten verdiğimiz yetkiler, İSKİ, İETT borçlarıyla beraber baktığınızda 2023 sonu kayıtlara girecek, mecliste bekleyen ve meclisten geçirdiklerimizle beraber borç 199 milyar liraya çıkıyor. Buradaki arkadaşlar ‘Yok olmaz diyecekler’. Ben bugüne kadar söylediğim rakamlara hep olmaz dediler hep o rakamlar çıktı. Geçen sene 2023 bittiğinde 103 milyar olacak dedim, daha bitmeden 103’ü çoktan geçmişsiniz. 2024 bütün borç stokuna baktığınızda İBB, İSKİ, İETT’yi eklediğinizde Sayın Başkan bu borçlardan bir kısmı da meclisten geçerse, Sayın Başkan tatile giderken İstanbullulara tam 246,9 milyar borçlanmış olarak gidecek.”

İBB’de bir algı yönetimi merkezi olduğunu kaydeden Göksu, “Bu algı yönetim merkezi genelde iş üretmeyince algı yönetmek üzere dizayn edilir. İBB Başkanı, ‘Borçlanmak ihanettir’ dedi. Şimdi soruyorum 246,9 artı 98 milyarlık ihaneti buraya kim yaptı?” dedi.

Sunduğu tüm belgelerin ve verilerin İBB kaynaklarında yer alan veriler olduğuna dikkat çeken Göksu, “Borçlanmışta, dövizi çarpmış TL’ye çevirmiş, TL’yi çarpmış dövize çevirmiş… Hakikat burada 30 Haziran 2019 tarihi itibariyle İBB’nin toplam borcu 1,85 milyar avro. İBB’nin yaklaşık 100 yıllık hikayesi var. Bu borç İBB’nin yaklaşık 100 yıllık hikayesinin borcu.” şeklinde konuştu.

Bu sırada sözü CHP grubunca kesilen Göksu, “Arkadaşımız özel olarak görevlendirilmiş. Bu hakikatler yürütmek istedikleri algıyı bozan hakikatler. Bundan rahatsız oluyorlar. Bu tablo, 5 yıldır yürütmekte oldukları algıyı çöpe döken tablo.” ifadesini kullandı.

İBB’nin 100 yıllık hikayesinde 2019’daki avro bazındaki borcunun 1,8 milyar, TL bazında ise 14,45 milyar, avro ve TL bazında toplam borcun 26,5 milyar lira olduğunu aktaran Göksu, “Şu anda İBB’nin borcu avro cinsinden 30 Eylül 2023 tarihi itibariyle 2,8 milyar avro. İBB’nin borcu 2019’dan bugüne döviz bazında tam yüzde 52 artmıştır. Türk lirası bazında İBB’nin 2019’dan bugüne borcu yüzde 373 artmıştır. Şimdi soruyorum, bu ihaneti kim yaptı? Bu 1,8 milyarlık borcunun içerisinde metrolar, tüneller, kavşaklar, köprüler, Yenikapı, Maltepe sahil düzenlemeleri, bu şehrin ulaşım ağları yolları var. 2,8’e çıktı da ne var? İBB’nin döviz bazında borcu yüzde 52, TL bazında yüzde 373 artmış. Başka ne olmuş biliyor musunuz? 2018 yılında İBB’nin bütçesi yüzde 1,3’ü faizle giderken 2024 bütçesindeki faiz 5,43. Yüzde 417 artmış. İBB’nin 2024 yılında faize ödeyeceği para yaklaşık 11,5 milyar lira. Bu ihaneti kim yaptı? Bu istatistikler faizlerin en düşük olan dönemin istatistikleri.” diye konuştu.

İBB Başkanı İmamoğlu’nun “Öyle bir kent yöneteceğim ki İstanbul’un öz kaynaklarını 2 katına çıkaracağım” dediğini aktaran Göksu, “2 katı oldu ama tersine oldu. AK Parti döneminde öz kaynaklar bütçe içerisindeki öz kaynak ortalaması yüzde 28,5. Şu anki öz kaynak ortalaması 11,7. Bir iki kat var ama aşağı doğru iki kat var.” değerlendirmesinde bulundu.

Göksu, bu bütçe açısından bakıldığında bile siyaseten günübirlik vasıtaları tercih ettiklerinin yönetim açısından da bir vizyona sahip olmadıklarının en bariz örneği olduğunu kaydetti.

Encümen toplantılarında her ay ortalama 500 milyon liralık arsa satıldığına işaret eden Göksu, “Şu ana kadar meclise 2,4 milyon metrekare arsa satışı getirmişsiniz. Bunun 2,2 milyonuna bu meclisten onay çıkmış. Ayazağı’nda garajın satıldığını biliyor musunuz? Ayazağı’nda garajı sattılar, hem de hukuksuz şekilde, ederinin en az 4 kat altında. İGDAŞ’ın satılan arazilerinden söz etmiyorum bile.” eleştirilerini yöneltti.

Göksu, 2024 bütçesinin 31 Mart’tan sonra kullanılacak bir bütçe olduğunu ve bu bütçe AK Partili bir belediye başkanı tarafından kullanılacağı için ilk mecliste revize edileceğini söyledi.

Göksu, İstanbul Planlama Ajansını (İPA) İmamoğlu Planlama Ajansı olarak adlandırdığını kaydederek, İmamoğlu’nun İPA’da bir gazeteciye verdiği demeçte, İBB bütçesinde sosyal yardımı 5 kat arttırarak yüzde 10’a çıkardığını söylediği şeklinde demeç verdiğini anımsatarak, şöyle devam etti:

“İnsan insaf eder. Nereden yola çıkıyor? Bütçe kaleminde cari transferler diye bölüm var. Burada hane halkına aktarılan bir bölüm var. Hane halkına yapılacak transfer, bu bütçede 17,8 milyar. Bu halk otobüslerine ödenen bilet parası. 500 milyonu İETT’ye, 11,5 milyarı, sistemi allak bullak ettiğiniz, işlemez hale getirdiğiniz halk otobüsü sitemine, deniz ulaşımına 2 milyar, Metro AŞ’ye 2 milyar. 17,8 milyarın 16 milyarı halk otobüsüne, metroya, deniz ulaşımına ödenecek para. Vatandaşa ödenecek sosyal yardımı 1,8 milyar. Yani bütçenin yüzde 0,08’i, yani yüzde 1’in altında. Muhtemelen CHP Kongresini dizayn etmek için bu oranın daha üzerinde bir kaynak kullanılmıştır. Sosyal yardım meselesinde az önce konuşurken içim acıdı. ‘Öğrencilere hiç yardım yapılmıyordu biz yardım yaptık’ diyor. İBB’nin evraklarını açıp baksana ne kadar yardım yapılmış. 2008 yılında öğrenci burslarının yasaklanması için mahkeme kapısına koşan kimdi?”

“Tüm CHP’lilere ve aziz İstanbullulara soruyorum. 5 yıldan beri İstanbul’da ulaşım sisteminde daha iyiye gitti dediğiniz bir şey oldu mu ‘”

Göksu, İstanbul’un 3 temel stres alanı olduğunu, bunların ulaşım ve trafik, deprem, su ve çevre olduğuna işaret etti.

“Bu temel stres alanıyla ilgili İBB’nin 5 yıllık karnesi nedir'” diyen Göksu, “Tüm CHP’lilere ve aziz İstanbullulara soruyorum. 5 yıldan beri İstanbul’da ulaşım sisteminde daha iyiye gitti dediğiniz bir şey oldu mu ‘ Tüm İstanbullulara soruyorum. Ulaşım sisteminde bu 5 yılda daha iyiye giden bir şey oldu mu diye her vicdan sahibine soruyorum. Otobüsler yanıyor, bozuluyor, yollarda kalıyor, otobüsler vaktinde gelmiyor, metrolarda yürüyen merdivenler sabit merdivenlere dönmüş. Yanan bozulan gemiler, gelmeyen otobüsler, insanlarımız yolda kalırken İstanbul’da ulaşımda trafikte hiçbir şey yolunda gitmediği gibi yolunda işi gidenler de var.” diye konuştu.

“İBB finansal olarak batmış, yönetilemez noktaya doğru gidiyor”

Göksu, 4 yıl boyunca mecliste dile getirdikleri ve İBB Başkanı’nın “kuru laf” dediği bir durumun olduğunu belirterek, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Sonra kendisi ile ilgili bir terör soruşturması olduğunda tüm milleti topladı. Ama bu soruşturmadan hiç bahsetmedi. Biz dedik ki, siz İETT eliyle başka bir tezgah kuruyorsunuz. Öyle bir tezgah kuruyorsunuz ki İETT 5 yılda 6,9 milyar bakım ihalesi yapmış bu bakım ihalesinin 4,1 milyarı tek bir firmaya verilmiş. Bu firma kim? Mali müşaviri CHP milletvekili olan, CHP’de büyük bir değişim yaşandı. Kasanın başına geçen bir arkadaşın mali müşavir olduğu bir firma. Çıkıp İstanbullulara şunu demeniz lazım. Bu otobüsler niye yollarda kalıyor? Ne hikmetse bu ilgili firma her şeyi bilmiş ama otobüsleri tamir etmeyi bilememiş. İnsan azıcık vicdanınız var ise bunu sorgularsınız. Bakın İBB 2024 yılında İETT’yi tam 27 milyar lira sübvanse edecek. Onun için İBB finansal olarak batmış, yönetilemez noktaya doğru gidiyor. İstanbul’u bu bataklıktan çıkarmak için ciddi bir değişime ve ciddi bir zihniyet dönüşümüne ihtiyaç var. Bunun için de 31 Mart’ı bekliyoruz.”

Ekrem İmamoğlu’nun, seçildikten sonra birinci önceliğinin İstanbul olmadığını anlatan Göksu, “5 yıl boyunca İstanbul’a ve İstanbullulara yüzünü asla dönmedi. Sayın Başkan İstanbul’u değil, kendi siyasi kariyerini dert edindi. Attığı her adımda, aldığı her nefeste İstanbul adına heyecan duymak yerine kendisine hedef edindiği koltuk hayalleriyle heyecan duydu. 2019’da İstanbul’a başkan olmak için destek isteyen ve İstanbulluların oylarıyla seçilen Sayın Başkan, başta CHP’nin iç çekişmeleri olmak üzere siyasi, ekonomik, ticari her bir işle meşgul olmuş ancak bir tek İstanbul ile meşgul olmamıştır. Onun içindir ki İstanbul’a yeni uğradığı için o verileri burada anlatabildi. CHP’li başkan için bozulan metrobüslerden inerek yürümek zorunda kalan İstanbullu bir emekçinin, altına makam araçları verilen CHP’li yönetim kurulu üyeleri kadar değeri olmamıştır.” diye konuştu.

Göksu, “CHP’li İBB Başkanı için ekmeğinden ettiği binlerce insanın hiçbir önemi yoktur. Sayın Başkan için siyaseten kendisini destekleyecek kimselerin belediyede işe alınması yeterlidir. Bu konuda o kadar ileri gitmiştir ki bugün size tarihi bir rakam açıklayacağım. Sırf CHP’yi dizayn etmek için kongre takvimi boyunca yani son 4 ayda İBB’ye tam 8 bin 643 kişi işe alınmıştır. CHP’yi dizayn etmek için… Bunu ben söylemedim. Çıktı kendi adayınız söyledi. Ne dedi? ‘Delegelere iş sözü verildi, sözler verildi.’ Çok ilginçtir bu 8 bin 643 kişinin alım grafiğine bakın geçtiğimiz iki ayda pik yapmış.” ifadelerini kullandı.

İmamoğlu’nun, Cumhurbaşkanlığına aday olmak istediğini ama Cumhurbaşkanı yardımcılığına aday olduğunu dile getiren Göksu, şöyle devam etti:

“CHP’nin Genel Başkanlığına aday olmak istemiş, en sonunda CHP’nin eş genel başkanı olabilmiş, ama İstanbul’a başkan olamamıştır. Sayın Başkan’ın siyasal zihin haritasının göstergelerinden en önemlisi şudur, 6 ay önce kapı kapı dolaşarak ‘Türkiye’yi bu adam kurtaracak, oda benim yiğitlerim’ diyen kişiyi seçimden hemen birkaç saat sonra ertesi sabah ‘Partiyi bile yönetemedi, Türkiye’yi nasıl yönetecek?’ Diyerek baba oğul ilişkisinden ‘hançer’ ilişkisine geçen bir boyuta şahitlik ettik.”

Raylı sistem konusuna da değinen Göksu, şunları kaydetti:

“İBB geldiği günden bu tarafa 10 hatta çalışma diye söz ediyor. 5 yıl oldu bu 10 metro hattı niye 11 olmadı? 10 hatta metro çalışmasını teslim aldınız, bunu 11 yapabildiniz mi? Ne kadar ilerlediniz, yeni bir tane hat ihalesi yapabildiniz mi? Hayır. Sayın Başkanı tebrik ediyorum. Az önce o kadar rahat söylüyor ki 47,3 kilometre metro yaptık. En çok metro yapanım, diyor. İnsanın içi sızlar içi. 31 Mart’tan sonra biz bu kürsüye gelip geçmiş dönemde toplam 5 kilometre metro yaptık diye kendimize yazarsak ayıp olmaz mı? Biz onu söylemeyiz. 47,3 kilometre metro yaptık diyor. El insaf ya. İBB Başkanı İmamoğlu’nun döneminde bizim teslim ettiğimiz hatlarda kendilerinin kazarak gittikleri mesafenin toplam uzunluğu 4,7 kilometredir. Yılda 900 metreye tekabül ediyor. Mahmutbey Metrosu’nu ben bitirdim, diyor, Bakanlığın açtığı metroyu ‘ben bitirdim’ diyor. El insaf ya. 2023 yılı içinde yapımı tamamlanan raylı hat uzunluğu 14,7 kilometre tamamlayacağız, diyor. Oraya da bir yıldız koymuş, 13,6’sını Bakanlık bitirdi, diyor. Benim yapacağım 1.1 kilometre, diyor. Daha dramatiğini söylüyorum.

Seçim dolayısıyla İBB Başkanı Beylikdüzü’ne metro geliyor diye billbordlar asıldı. Hiç olmazsa kendi billbordlarınızı yalanlamayın. İnsan ihalesini yaptığı metroyu, ihalesini yaparsın, yer teslimini yaparsın, bir şekilde başlarsın. Resmi belge ne diyor, 2023 yılında yapımına başlanan raylı sistem uzunluğu ne kadar? Sıfır, yazıyla sıfır, rakamla sıfır.

Şunu çok iyi beceriyorlar, Sayın Başkan geçerken hayal ediyor şuraya metro gelmeli, hemen etrafı çevriliyor. Metroya başlıyoruz. Asılan pankartların arkasını çektirdik hiçbir şey yok. Önü forma arkasını sorma. İBB diyor ki 2020 yılında 2,2 kilometre yeni hat yağacağım diyor, gerçekleşme sıfır, 2021 yılında 33,07 kilometre yapacağım gerçekleşme sıfır, 2022’de 2,65 kilometre yapacağım diyor gerçekleşme sıfır, 2023’te 20 kilometre diyor yeni hattan söz ediyorum. Gerçekleşme sıfır. O zaman İBB’nin 5 yıllık metro sıfır. Neydi bir filim vardı, otur sıfır.”

“CHP olmasaydı metro inşaatlarının hiçbirisi tamamlanamazdı”

CHP Grup Başkanvekili Tarık Balyalı, bütçenin hazırlanmasında emeği geçen bürokratlara teşekkür ederek, “Bu bütçeleri biz sadece bir rakam olarak görüyoruz ama bunları hazırlamak aylar alır. Hepsinin emeklerine sağlık.” dedi.

İBB’nin borç alma konularına değinen Balyalı, aldıkları borçlarla yatırım yaptıklarını söyledi.

İBB’nin yeni yönetiminin 4,5 yıllık dönemini, kendilerinden önceki 25 yıllık dönemle karşılaştırdıklarını ifade eden Balyalı, İstanbul’un en çok metro yapan belediye başkanının Ekrem İmamoğlu olduğunu ve İmamoğlu’nun “Metrolar Kralı” olarak anılacağını kaydetti.

“CHP olmasaydı metro inşaatlarının hiçbirisi tamamlanamazdı” diyen Balyalı, bütçede depreme 10,6 milyar, sosyal yardıma 14,3 milyar lira ayrıldığını belirtti.

İBB’nin kreş ve yurt çalışmalarından bahseden Balyalı, kendilerinden önceki dönemde kreş ve yurt olmadığını, İBB’nin bu dönemde kreşleri ve yurtları olduğunu söyleyerek, bütçenin hayırlı olması temennisinde bulundu.

Bütçe kabul edildi

Konuşmaların ardından bütçe oylamasına geçildi. Oylamada, 2024 yılı bütçesi, 221 kabul, 34 ret oyu ile kabul edildi.

Oylama sonrası İmamoğlu, kısa bir değerlendirme ve teşekkür konuşması yaptı.